Гемоглобин дегеніміз к?рделі а?уыз

Гемоглобиннің ағзадағы қызметі

Дәрігер алдын көрмейінше өз денеміздің құрылымын ойлай бермейміз, ағзадағы жасушалар туралы айтудың өзі артық. Бірақ кейде қан тапсыру секілді тексеру қорытындыларын алғаннан кейін ағзамызда белгілі бір құрауыштар мөлшерден көп не жетіспейтінін білгенде ғана сол нәрсеге қызығушылық танытып, ақпарат жинай бастаймыз. Бүгін біреуде аз, біреуде көп деп жататын гемоглобин элементінің қызметі жөнінде мәлімет береміз.

Адам тыныс алған кезде өкпесіне оттек барады да, ары қарай басқа ағзаларға таралады. Бірақ ол өздігінен таралмайды. Оны тасымалдау қызметі эритроцитті гемоглобин – күрделі ақуызына тиесілі. Тіндерге оттегі тасымалданғаннан кейін, гемоглобин өкпеге қайтадан көмірқышқыл газын жеткізеді, пайдасыз ауа дем шығарғанда осылай сыртқа шығып кетеді. Сонымен, гемоглобиннің негізгі қызметі – бүкіл ағзаны оттегімен қамтамасыз ету.

Осы ағуызсыз өмір сүру мүмкін емес десек те болады. Сол себептен қан құрамындағы гемоглобин деңгейі түсіп не көтеріліп кетсе, түрлі патологиялық ауруларға ұшыратуы ықтимал. Оның концентрациясы адамның салауатты өмір салтын дұрыс ұстануына тікелей байланысты.

Негізінде гемоглобиннің өзі бірнеше түрге бөлінеді. Физиологиялық (қалыпты) негізгі екі түрі бар: оксигемоглобин және карбогемоглобин. Оның біріншісі ағзаға оттегіні жеткізсе, екіншісі, яғни карбогемоглобин көмірқышқыл газын тасымалдайды.

Бірақ «жаман» гемоглобин де бар. Егер ақуыз зиянды химиялық заттар не улы газ арқылы глюкозамен бірге түсіп кетсе, оны дисгемоглобин деп санайды, оның денеге ешқандай пайдасы жоқ. Мысалы HbА1С – глюкозаланған гемобглобині мөлшерден көп болса, ол қант диабетіне шалдықтырады. Сонымен қатар патологиялық гемоглобинге жататын карбоксигемоглобині (улы газ арқылы), метгемоглобин секілді «нашар» гемоглобиндер өткір химиялық улану (отравление) ауруына шалдықтырады.

Бала туа салысымен үш күнге дейін оның қан құрамындағы гемоглобин деңгейі өте жоғары көрсеткіште 145–225 г/л болады. Содан соң бір апта өткенде 135–215 г/л, екі аптадан кейін 125–205 г/л, бір айда 110–175 г/л, екі айда 90–140 г/л, үш айдан алты айға дейін 90–135 г/л болып азая береді. Содан соң бес жасқа жеткенше 105–140 г/л болып тұрақталады. Ал бес жастан он екі жасқа дейін қалыпты гемоглобин деңгейі 115–145 г/л болуы керек. 12 жастан асқан соң қалыпты мөлшері баланың жасына ғана емес, жынысына да байланысты болады. 12-15 жас аралығында қыз балалар үшін ұтымды көрсеткіш – 112–152 г/л болса, ұл балаларға сәл көбірек – 120–160 г/л. Одан кейінгі кәмелеттік жасқа жеткенше қалыпты көрсеткіш қыздарда – 115–153, ұлдарда – 117–160 г/л болғаны дұрыс.

Ал ересек адамдарға байланысты әйел адамдардың гемоглобині – 120-150 г/л, ер адамдарда – 130-160 г/л. Жас ұлғайған сайын (65 жастан кеійін) бұл көрсеткіш қайтадан төмендей береді.

источник

Гемоглобин және миоглобин, гемоглобинопатиялар. Иммуноглобулиндер

Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік медицина университеті

СТУДЕНТТІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫ

Кафедра: Химиялық пәндер кафедрасы
Факультет: Стоматология
Курс: 2
Группа: 202
Тақырыбы: Гемоглобин және миоглобин, гемоглобинопатиялар. Иммуноглобулиндер.

Орындаған: Кушмагамбетов Т.Д
Тексерген:Бесімбаева.Ж.Б

Ақтөбе 2018
Жоспары:
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1) Гемоглобин .
2) Миоглобин .
3) Иммуноглобулин дегеніміз.
ІІІ. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Кірісп
Гемоглобин (грекше — haima, haimatos — қан және латынша globus -шар) — адамның, омыртқалы және кейбір омыртқасыз жануарлырдың қанының қызыл пигменті.Тыныс мүшелерінен оттекті ұлпаларға,ал көмірқышқыл газын ұлпадан тыныс мүшелеріне тасымалдайды. Гемоглобин жетіспесе анемия ауруы пайда болады.Гемоглобиннің қалыпты жағдайдағы нормасы әйелдерде 120-150гл,ер адамдарда 130-160 гл.Егер гемоглобин мөлшері шектен тыс көп болса,қан қоюланып жүрек қан тамыр ауруына шалдығады. Құрамында гемоглобин бар азық-түліктер:бауыр,ет т.б. Гемоглобин қанның қызыл жасушалары эритроциттердің құрамында болады.Эритроцит оттегіні өкпеден бұлшықет тарамдарынан көмірқышқыл газын алып,өкпеге апарады.Бұл «гем» деп аталатын ерекше ақуыз көмегімен жүзеге асырылады.Гемге оттегі молекуласы қосылады,ол -гемоглобин бөлігі.Жалпы гемоглобин 96%-ы нәруыз -глобиннен,4%-ы темір атомы бар гемнен тұрады.
Миоглобин (мио және глобин — гемоглобиннің ақуызды бөлігі) — күрделі ақуыз; омыртқалы жануарлар мен адамның бұлшық еттерінде оттекті тасымалдайтын глобулярлы ақуыз. Ет тінінде молекулалық оттекті жасушалардың тотықтыру жүйесіне тасымалдайды. Миоглобинның молекуласы бір полипептидтік тізбектен (153 амин қышқылдары қалдықтары бар) және гемнен (2 валентті темірі бар порфириннің кешенді қосылысы) тұрады. Оның молекулалық массасы 17000. Ет тіні жиырылғанда капилляр қан тамырларының жиырылуы нәтижесінде оттектің парциалды қысымы кенет төмендеген кезде Миоглобиннен жұмыс істеп тұрған бұлшық етке қажетті оттек бөлініп шығады. Миоглобин, әсіресе, теңіз сүтқоректілерінің (әсіресе, су астында ұзақ уақыт тіршілік ететін) — дельфиндер (3,5%) мен итбалықтардың (7,7%) бұлшық еттері Миоглобинге бай болады. Миоглобиннің үш өлшемді құрылымы рентгендік құрылымдық талдау әдісімен анықталған бірінші ақуыз (1957 — 60 жылдары).

Иммуноглобулин
Иммундық жауап ек түрінің біреуі болуы мүмкін.
1. гуморалды жауап (жасуша аралық В — жасуша) антидене, қан айналымында және басқада сұйықтық организмінде болады, сонымен антидене жасушамен байланыспайды және IgG, IgM, IgA, IgD, IgE тұрады. Антидене жасушамен байланыспаса да олар жасушаны жою алады, яғни цитотоксикалық әсеріне тән қабілеті бар, антиген және антиденеден басқа үшінші заттың қатысуы қажет. Бұл — комплемент, қалыпты қан сарысуында қатысады. Комплементсіз бос антидене жасушаның беткейіндегі антигенді детерминанттарымен байланысуы мүмкін, бірақта жасушаны өлтіруі мүмкін емес. Комплемент ферментті белсенуімен қабілетті, көптеген компоненттер жиынтығынан тұрады.
2. Жасуша аралық жауап (Т — жасушалық) сенсибилизацияланған лимфоциттермен жүзеге асады. Иммундық жауап кезінде антидене жасушаның бөлігінен үзілмейтін, оны өндірген және жасушамен байланысқан болып табылады. Антидене таныстырушы лимфоциттер, ісіктік жасушалардың беткейінде антигенді детерминантымен антидене байланысқанда ғана ісіктік жасушаларға дейін жетіледі. Сосын жасушамен байланысқан бұл антидене, ісіктік жасушаны жоюды және жаруы мүмкін.
В-лимфоциттер (В-лимфоциты); (грек, bursa — қапшық, яғни қапшық лимфоциттері) — тимусқа (айырша безге) тәуелсіз лимфоциттер.
В-лимфоциттер — сүйектің қызыл кемігі майынан тимусқа соқпай, оның ықпалына түспей қан арқылы тікелей шеткі қан жасау мүшелеріне (лимфа түйіндеріне, көкбауырға, лимфа түйіншелеріне) барып көбейіп, пісіп — жетіліп, белгілі бір антигендергебайланысты маманданып, әсерлі (эффекторлы) плазмоциттерге айналады.
Плазмоциттер организмнің ішкі сүйық ортасына (қанға, лимфаға, ұлпа сүйығына) антиденелер бөліп, адам мен жануарлар денелеріндегі сұйықтық (гуморальдық) иммунитетті қалыптастырады.
В-лимфоциттер — құстардағы клоака (Фабриций) қапшығы лимфоциттері іспеттес. Адам мен жануарлар денелерінде аталған қапшықтын болмауына байланысты, клоака қапшығының сүйек кемігі майынан келген лимфоциттердің мамандануына ықпал ету қызметін ащы ішектің, оның ішінде мықын ішектің кілегейлі қабығындағы лимфа түйіншелері атқарады деген болжам бар.
В-лимфоциттер организмдегі гуморальдық иммунитетке жауапты
Егу арқылы қалыптастырады. Жұқпалы ауруға қарсы ауру туғызатын бактрияриялардың немесе вирустардың, әлсіретілген немесе ультракүлгін сәулемен өлтірілген екпе түрін егеді. Мұндай жағдайда ауру жеңіл түрде өтеді. Организмде қарсы дене пайда болып, жасанды иммунитет тұрақты түрде көмектесу үшін құрамында дайын қарсы денесі бар малдың қан сарысуын егеді. Малдарға . жалғасы

источник

Гемоглобиннің ағза үшін маңызы қандай?

АСТАНА. ҚазАқпарат — Гемоглобин — эритроциттердің немесе қанның қызыл түйіршіктерінің құрамына кіреді. Гемоглобин ақуыздар мен темірден тұрады және осы ақуыздар мен темір қанға қызыл түс береді. Гемоглобин ағзаның барлық тіндерін оттегімен қамтамасыз етеді. Ол ағзаның индекаторы болып табылады. Осындай ағза үшін маңызды рөл атқаратын гемоглобин жайында толық ақпарат легін ұсынамыз.

Гемоглобинді қалай өлшейді?

Гемоглобин деңгейін қан талдауы арқылы анықтайды. Қанды тамырдан немесе саусақтың ұшынан алып, зертханаға жібереді. Гемоглобиннің талдауы арқылы көптеген аурулар анықталады. Клиникалық сараптамада жалпы гемоглобин арқылы қаназдықты анықтайды. Қант диабетін анықтау үшін, биохимиялық сараптаманың құрамына кіретін глюкозалы гемоглобинді қолданады.

Гемоглобин жоғары болса.

Спортпен тұрақты шұғылданып, физикалық күш түскен кезде гемоглобин көтеріліп кетеді. Адамның тұрғылықты жеріне байланысты ластанған ауадан да гемоглобиннің деңгейі көтерілуі мүмкін. Экологиясы нашар аймақта көп жүргеннен де көтеріледі. Сонымен қатар темекіні көп шегетін адамдарда да гемоглобин көтеріңкі болады.

Гемоглобиннің жоғары болуы онкологиялық және қан ауруларының, сонымен қатар жүрек, өкпе жетімсіздігінің, туа біткен жүрек кемістігі сияқты тағы да басқа аурулардың белгісі болып табылады. Ақуыз деңгейінің көп болуы эритроцитоз бен қанның қоюлануынан байқалады. Көптеген дәрумендердің құрамында фолий қышқылы, қанның құрамындағы темірді көтеретін В тобындағы дәрумендер болатындықтан, гемоглобин көтерілгенде дәрігердің кеңесінсіз ешқандай дәрумендер ішуге болмайды. Оны қалпына келтіру үшін дәрігер қанның ұйығыштығын жақсартып, қанды сұйылтатын дәрілер жазып беруі мүмкін.

Гемоглобин төмендесе.

Эритроциттерді жасап шығаратын заттардың жетіспеуінен гемоглобин төмендейді. Гемоглобиннің төмендеуі қаназдықтың ұлғаюына себеп болады. Гемоглобині төмендеген адам тез шаршап, бозарып, терісі құрғайды. Үнемі басы ауырып, шашы түсе бастайды, ұйқысыздық пайда болады. Адам ағзасына В дәрумені мен фоли қышқылының жетіспеуі гемоглобиннің темендеуіне әсер етеді. Гемоглобиннің төмен болуы көптеген аурулардың белгісін білдіреді. Темір мен басқада қоректі заттардың қажеттілігінің ұлғаюына байланысты жүкті әйелдерде гемоглобин төмендеп кетеді.

Гемоглобинді көтеру үшін:

Гемоглобинді көтеруге арналған дәрілерді тек дәрігердің рұқсатымен ғана қолдану керек. Оларға құрамында темірі бар дәрілер жатады. Құрамында гемоглобинді көтеретін заттары бар тағамдар балалардың гемоглобинін көтеретін бірден бір дәрілік зат болып табылады. Темір мен дәрумендердің жетіспеуі баланың ақыл ойының дамуына кері әсер етеді. Гемоглобині төмен балалардың түрі солыңқы болады, сабақ үлгерімі нашарлайды, физикалық белсендігі төмендейді. Гемоглобинді көтеретін тағамдарға мыналарға жатады: сиырдың бауыры, қарақұмық ботқасы, жасыл түсті жемістер, анар, алма, шабдалы, нан. Олардан өзге құрамында кальциі бар тағамдарды да қолданған дұрыс. Сүт өнімдерін аз тұтыну керек немесе тоқтата тұрған дұрыс.

Темірдің сіңуін бәсеңдететін болғандықтан, гемоглобині төмен адамдарға кофе, шай ішуге болмайды. Ал аскорбин қышқылы (С дәрумені) қандағы ақуыздың көтерілуіне жақсы әсер етеді. Сондықтан апельсин немесе қызанақ шырынын ішіңіз және балғын лимон шырыны мен орамжапырақ, тәтті бұрыш, пияз бен көк-сөктерді күнделікті ас мәзіріне қоссаңыз дұрыс.

Халық емі бойынша.

1. Тазартылған 1 стақан грек жаңғағы мен 1 стақан шикі қарақұмықты кофетартқышпен ұнтақтап, күнде 1-2 ас қасықтан қолдану керек.

2. 1 стақан қарақұмықты тазалап жуып, 1 стақан айран құйып, 12 сағат тұндырып, қажетінше қолдануға болады.

3. Мейізді, жаңғақты, кептірілген өрікті ұсақтап турап, балмен араластырып, күнде бирнеше ас қасықтан жеп тұру керек. Бұл тек гемоглобинді көтеріп қоймайды, сонымен қатар ағзаңызды басқа минералды заттармен толтыруға септігін тигізеді.

источник